Walentynki

Forma napisała dziś notkę prezentującą perfidne zabiegi sklepikarzy, mające na celu zmuszenie nas co najmniej raz w miesiącu do zrobienia dużych, nikomu niepotrzebnych zakupów. Napisała, że Walentynki to 'święto' wymyślone* w celu wymuszenia kolejnej fali zakupów.

Co prawda sklepikarzy jestem gotowa podejrzewać o wiele niecnych zamiarów, niemniej jednak z sugerowaniem niecnych zamiarów jako źródła Walentynek niezupełnie mogę się godzić. Powiedziałabym, że to zależy od kraju. Można tak się wyrazić o Walentynkach w Polsce, gdzie 'święto' (tu cudzysłów jest uzasadniony) pojawiło się niecałe 20 lat temu. Inaczej, bardzo inaczej rzecz się ma w Wielkiej Brytanii.

Najpierw należałoby przypomnieć, że Wyspy były częścią imperium rzymskiego. To ważne, bo dzięki temu wiele zwyczajów mających swoje korzenie w kulturze Rzymian (jak chociażby Boże Narodzenie), dotarło na Wyspy wcześniej niż na tereny obecnej Polski - co najmniej dziewięćset lat wcześniej - i w formie pierwotnej, nieprzetworzonej przez chrześcijaństwo. Potem docierały tu powtórnie, już jako element związany z nową religią, było to jednak raczej odświeżenie zwyczajów już kiedyś znanych, a nie wprowadzanie zupełnie nowych. Dlatego też święta i obrzędy, które obecnie w obu naszych krajach wyglądają prawie tak samo, jak zeskrobać trochę powierzchnię okazują się jednak nieco inne. Aby się przekonać, jak bardzo inne w przypadku Walentynek, wystarczy się przejść do British Museum i obejrzeć najstarszą zachowaną pisemną Walentynkę z XV wieku. W Polsce pierwsza pojawiła się pewnie w 1990.

Jak podaje Encyclopeadia Britannica, Walentynki mają dwojakie pochodzenie - rzymskie, lutowe święto Lupercalia, które było świętem płodności a jego obchody obejmowały losowe łączenie par, oraz męczeńską śmierć świętego Walentego, księdza, który w III w. udzielał parom ślubu mimo zakazu cesarza, który zniósł małżeństwo. W V wieku papież Gelasius I zastąpił Lupercalia świętem św. Walentego i włączył je tym samym do chrześcijańskiego katalogu świąt, zamieniając jednocześnie pogański element - świętowanie płodności - na chrześcijański - śmierć w obronie sakramentu małżeństwa.

Na wyspiarskim gruncie święto było popularne już w średniowieczu. W XVI w. król ogłosił Walentynki oficjalnym dniem świątecznym. Wyspiarze dają sobie 14 lutego kartki już od jakichś sześciuset lat, spiskiem sklepikarzy bym więc raczej tego nie nazwała.

Na okrasę dwie wiktoriańskie kartki walentynkowe. Tu można dodać, że co prawda okres panowania królowej Wiktorii jawi się nam jako dość purytański, to jednak kartki z tego okresu bywają dość pikantne (nie te zalinkowane poniżej, pikantnych musicie poszukać sami). A do 1878 roku były zdecydowanie bardziej popularne niż kartki bożonarodzeniowe.

Kartka 1

Kartka 2

(Swoją drogą ciekawa jestem, jak się ma historia Walentynek we Włoszech).

---
* Forma wyjaśniła, że chodziło jej o rozdmuchanie przez sklepikarzy.